جنگهاي صليبي به سلسلهاي از جنگهاي مذهبي گفته ميشود كه به دعوت پاپ توسط شاهان و نجباي اروپايي داوطلب براي بازپسگيري سرزمينهاي مقدس از دست مسلمانان برافروختهشد. صليبيان از جايجاي اروپاي غربي در جنگهايي مجزا بين سالهاي ۱۰۹۵ تا ۱۲۹۱ شركتداشتند. جنگهاي مشابهي نيز در شبهجزيره ايبري و شرق اروپا تا قرن ۱۵ ميلادي برپا بود. مبارزان صليبي يا به اختصار صليبيان مسيحيان كاتوليكي بودند كه عليه مسلمانان و مسيحيان ارتدوكس در قلمرو روم شرقي و در ابعاد كوچكتر با اسلاوهاي و بالتهاي پگان، مغولها، و خوارج مسيحي جنگيدند[۱]؛ گرچه در بازههايي مسيحيان ارتدوكس با آنها متحد شده، عليه مسلمانان ميجنگيدند. صليبيان توسط پاپ مورد تكريم قرار گرفته و آمرزيدهميشدند.[۱][۲]
صليبيان در ابتدا با هدف بازپسگيري اورشليم و سرزمينهاي مقدس از دست مسلمانان شروع به جنگ كردند و مبارزات آنها در حقيقت پاسخي بود به درخواست رهبران امپراتوري روم شرقي براي جلوگيري از پيشروي تركان سلجوقي در آناتولي. همچنين، عبارت جنگهاي صليبي براي توصيف مبارزاتي همزمان و پس از آن در قرن ۱۶ به كار ميرود[۳] كه در خارج از شام[۴] به دلايل مختلف مذهبي، اقتصادي و سياسي معمولاً عليه پگانها و خوارج مسيحي و افراد تكفير شده[۵] انجامشد. رقابتها بين مراكز قدرت مسيحي و مسلمان گهگاه منجر به اتحاد بين جناحهاي مذهبي در برابر مخالفان خود شد، مانند اتحاد مسيحيان با سلجوقيان روم در جنگ صليبي يكم.
صليبيان در ابتدا موفقيتهاي موقتي داشتند، اما سرانجام از سرزمينهاي مقدس بيرون راندهشدند. بااين حال جنگهاي صليبي تاثيرات سياسي، اقتصادي و اجتماعي مهمي بر اروپا گذاشت. بهخاطر درگيريهاي دروني بين شاهان و مراكز قدرت مسيحي برخي از جنگهاي صليبي از هدف اوليهشان منحرف شدند، مانند جنگ صليبي چهارم كه به غارت قسطنطنيه مسيحي و تقسيم امپراتوري بيزانس بين جمهوري ونيز و صليبيان انجاميد. جنگ صليبي ششم نخستينين جنگي بود كه بدون دعاي و اجازه رسمي پاپ آغاز شد[۶]. جنگهاي هفتم، هشتم و نهم به پيروزي مملوكها و حفصيان انجاميد و جنگ نهم پايانبخش جنگهاي صليبي در خاورميانه بود[۷].